Đối cảnh: Hà Mạnh Thắng

Galerie Quynh hân hạnh giới thiệu Đối cảnh, buổi triển lãm những tác phẩm mới của nghệ sĩ Hà Mạnh Thắng đến từ Hà Nội. Ở lần thứ tư anh quay lại phòng tranh, chúng ta được dịp thưởng lãm những tác phẩm vừa thể nghiệm vừa giàu chiêm nghiệm nhất của nghệ sĩ.

Chứng kiến hao mòn, phôi pha của thời gian diễn ra ngay trên các bề mặt, họa tiết và cổ vật, Hà Mạnh Thắng thừa nhận sau chính các tìm tòi, khám phá về hình ảnh, màu sắc và đa tầng ý nghĩa của từng tác phẩm đã đưa anh một cách tự nhiên tới phong cách trừu tượng. Khám phá không ngừng nghỉ anh dành cho di sản và văn hóa dân tộc Việt Nam cùng đam mê dành cho cổ vật, từ câu đối, trướng ngăn tới các bức chạm khắc, phù điêu dường như diễn ra song song với những suy nghiệm của người nghệ sĩ về phong cảnh nằm ngay tại các cổ vật này lẫn giữa thiên nhiên xung quanh.

Triết lý âm và dương đóng vai trò quan trọng trong xã hội Việt Nam ngày nay, khi ở đó thế giới tâm linh, siêu nhiên vẫn gắn chặt đời sống hàng ngày của mỗi người. Trong tranh Hà Mạnh Thắng, xung đột hiện diện trong thế lưỡng phân — giữa hai thế giới tâm linh và đời thật — là thiết yếu để từ đó thiết lập nên một trạng thái cân bằng hài hòa. Thực tế này thể hiện đậm nét trong chuỗi tác phẩm mới của nghệ sĩ, nay có sự hiện diện của những mảng đồng bị phó mặc “trơ gan tuế nguyệt” một thời gian dài. Ngoài ra, thời gian là một chủ đề thực hành nghệ thuật quan trọng của Hà Mạnh Thắng, thậm chí còn giống như một phương tiện sáng tác của anh. Toan tranh của Thắng được anh xử lý như một thực thể còn sống, đang hít thở: chúng sẽ chuyển hóa tiếp tục theo thời gian, khi chất đồng bị oxy hóa. Liên hệ của tác phẩm trở lại cuộc sống của chúng ta ấy vậy mà chẳng hề bị bỏ quên – đồng là một vi khoáng thiết yếu của con người.

Trong một hiện thực xuyên suốt, liền mạch có được bởi dòng thời gian toàn hiện, bất kỳ sự ngắt gãy (hay can thiệp) nào hoàn toàn có thể trở thành một phương tiện để phản ánh mang tính không-thời gian, và cả miền tâm thức. Với Hà Mạnh Thắng, khung cảnh chính là diễn tả — do đó cũng là mặt phản chiếu — một phong cảnh, hoặc cụ thể hay lấy từ những hình ảnh cụ thể từ trong cuộc sống, hoặc thuộc về trí tưởng tượng nảy ra từ chốn tâm tưởng bên trong. Trong một cùng một lớp không gian hay ngữ cảnh, các khắc họa – phản ảnh ấy kỳ thực tạo nên những cặp song trùng bổ tương, ướm nhuận vào nhau, tầng tầng lớp lớp của hình ảnh, ý nghĩa, các mô-típ ngôn ảnh. Khi thời gian mãi mãi thấu xuyên qua từng lớp hình ảnh, các không gian mới không ngừng được hình thành.

Tên triển lãm là “Đối cảnh”, nghe chừng giản đơn, lại rất đa tầng đa nghĩa. Ta ngắm hình hay ngắm bóng? Đâu mới là trước, đâu mới là sau? Đâu là hiện tại, còn đâu mới là quá khứ? Trong một phỏng vấn tiến hành mới đây với Hà Mạnh Thắng, nghệ sĩ kiêm giám tuyển Brian Doan, sống tại Los Angeles, còn cảm thấy một vẻ hay một sự khuyết vắng trong các tác phẩm kia, ở đó những đặc hữu của thời gian và không gian bị xóa tan, thậm chí hòa lẫn lấy nhau. Với Hà Mạnh Thắng, có hai cách để chúng ta thưởng thức Đối cảnh — trước tiên, là nỗi lòng, tâm trạng hay tâm thế của người xem; và sau, khi cảnh cũng quan sát và đối thoại trở lại với người đang thưởng thức chúng ta. Mỗi bức tranh ở đây bao gồm hai phần ghép với nhau: nửa trên là lụa và nửa dưới là toan, do đó đem lại hai hiệu ứng trên nền vật liệu khác nhau — vừa vững chãi vừa bay bổng, vừa mạnh mẽ vừa thơ mộng, vừa trường tồn cũng vừa phai lãng. Tuyên ngôn nghệ thuật của Hà Mạnh Thắng như nói lên tất cả, “Hành trình sáng tạo cũng chính là cách để tôi hiểu ra, trân quý và nắm bắt lấy cuộc sống. Một cuộc đời không chỉ để ta sống cho xong và nâng niu ôm ủ, mà còn để dứt bỏ phía sau để chìm vào quên lãng; cuộc sống cũng đối cảnh trở lại chính chúng ta.”