một chút siêu thực cần thiết để xuyên qua khoảng cách người người: Hoàng Dương Cầm

Galerie Quynh vui mừng giới thiệu triển lãm một chút siêu thực cần thiết để xuyên qua khoảng cách người người - với những tác phẩm mới nhất của Hoàng Dương Cầm. Triển lãm cá nhân thứ sáu đầy hứa hẹn của Cầm tại Galerie Quynh sẽ giới thiệu với công chúng những điêu khắc mới, cùng với những tác phẩm hội hoạ nhiều tham vọng nhất từ trước tới nay của nghệ sĩ. 

Đối với Hoàng Dương Cầm, công việc của một nghệ sĩ giống như một sự giữ thăng bằng điêu luyện giữa những thái cực xung khắc. Những sự đối nghịch về mặt thẩm mỹ cũng như ý niệm xuất hiện nhiều lần trong series mới này, từ những bề mặt gồ ghề và bề mặt phẳng, những tông màu hoài cổ và rực rỡ, những tự sự lớn và cá nhân, thế giới quan hướng ngoại và hướng nội. Các tác phẩm hội hoạ và điêu khắc trong series băng qua những thái cực đối lập này một cách khéo léo, từ đó thể hiện mối quan tâm đa diện — cũng như vị thế chất vấn — của nghệ sĩ đối với một phạm vi rộng những vấn đề lịch sử, thị giác và âm thanh, từ những câu chuyện dân gian cổ xưa tới những âm mưu chính trị hiện đại, từ hội hoạ thời Edo tới phong trào Siêu Thực phương Tây, những bản polonaise của Chopin tới âm nhạc Bolero của Việt Nam. Ảnh hưởng từ những trò chơi và tư duy phản lý tính của phong trào Dada, Cầm để những phân đoạn tự sự ngẫu nhiên và rời rạc in dấu một cách tự nhiên trong sự hình thành tác phẩm của mình. Hướng tới sự đa chiều trong những cách đọc hơn là một diễn dịch cụ thể, mỗi tác phẩm đặt ra một vị thế tâm lý cân bằng cho những dòng chảy phức tạp của lịch sử mà nghệ sĩ đề cập tới.

Tiếp diễn thực hành đan xen giữa những tự sự lớn và tự sự cá nhân, Hoàng Dương Cầm đi sâu vào đặc tính đa diện, luôn thay đổi và luôn xung đột của những đường biên trong lịch sử, địa lý, và cả những đường phân tách lý tính và trực giác. Nhìn vào những giao thoa phức tạp giữa những đường biên này, Cầm chú trọng vào không gian siêu thực ở giữa chúng và hành vi “đi xuyên" qua không gian đó. Được định hình bằng cảm quan của sự trung chuyển và những bất an mơ hồ, không gian ở-giữa hình thành nên những trải nghiệm quan trọng không thể định nghĩa được bằng ngôn ngữ, mà chỉ có thể nhận thức được bằng những cảm xúc nhất thời, cũng như một trạng thái tò mò và thắc mắc dai dẳng. Cầm liên kết những trải nghiệm trong không gian trung chuyển này với khái niệm “công án" (koan/gong'an) của thiền định — một bài tập thiền hướng thiền sinh ra khỏi tư duy lý tính, để đạt được nhận thức về bản tính của một sự việc. Trong công án cá nhân của mình, Cầm tách khỏi những tự sự tuyến tính và rõ ràng, để tìm một sự thông hiểu chân thật thông qua những suy ngẫm trừu tượng và hướng nội. Anh thay thế những hình ảnh lịch sử dễ nhận diện trong các tác phẩm của mình bằng những mảng rực rỡ từ các khoảng trống trong bức hình, được cắt ra và sắp xếp, lật ngược và chồng xếp lên nhau.

Thông suốt những tác phẩm trong series, ta có thể thấy một sự chú tâm tới những khoảng cách không thể hàn gắn, có thể là quãng trống giữa tham vọng và từ bỏ, giữa người anh hùng và kẻ tội đồ trong lịch sử của một đất nước, giữa những bố cục được tính toán và những hiệu ứng không lường trước. Đi sâu vào những khoảng ở giữa với vị thế của một nghệ sĩ với những suy tư đa chiều không ngừng nghỉ, Cầm đặt ra những chất vấn về các đường biên quy chuẩn về quá khứ-hiện tại, Bắc-Nam, Đông-Tây, kỹ nghệ-ý niệm. Đồng thời, với một bức tranh đề cập tới tác phẩm cuối cùng của Duchamp, Étant Donnes- một khung cảnh kỳ dị và gợi cảm chỉ có thể nhìn được qua hai lỗ nhòm trên một cánh cửa gỗ, nghệ sĩ đưa ra lời mời gián tiếp để khán giả thâm nhập vào những tác phẩm và thế giới quan của anh, trong một bài tập thị giác riêng tư, độc lập và không thể thiếu sự tưởng tượng. Có lẽ, việc nhìn quanh và nhìn thấu được những đường biên nhân tạo chia rẽ và ngăn cách thời gian, địa lý và con người là một thử thách, và sau cùng là một sự thoả mãn dành cho người xem. Những hình tượng mơ hồ và đầy cảm tính trải dài trên những bức tranh luôn chực chờ để đan xen và tách rời, che khuất và hé lộ một điều gì khác; một hành trình dai dẳng, luôn biến đổi, và luôn nhẫn nại đón chờ những diễn giải đa diện.