Bảy Tỷ Năm Ánh Sáng: Trương Tân

Galerie Quynh xin trân trọng giới thiệu Bảy Tỷ Năm Ánh Sáng, buổi triển lãm cá nhân đáng được mong chờ của họa sĩ danh giá người Việt, Trương Tân. Đây là triển lãm cá nhân đầu tiên của nghệ sĩ trong suốt mười năm và cũng là lần hợp tác đầu tiên của anh với phòng tranh.

Nghệ thuật đương đại đang ngày càng phát triển ở Việt Nam, song hiếm có nghệ sĩ nào can đảm và sáng tạo được như Trương Tân. Là nghệ sĩ đồng tính công khai đầu tiên đề cập đến các chủ đề đồng giới một cách tự do ở Việt Nam, anh đã chứng minh được tầm ảnh hưởng của mình qua niềm hăng say của một người nghệ sĩ bằng những tác phẩm trình diễn và sắp đặt vượt khỏi mọi khuôn khổ vào những năm 90. Với tác phẩm mới của mình, Trương Tân tiếp tục biến tấu với một chuỗi những bức tranh sơn mài mới lạ, thử thách nhiều chất liệu, kèm theo đó là hai tác phẩm nghệ thuật sắp xếp đầy tham vọng.

Trương Tân luôn bị thu hút bởi nghệ thuật sơn mài: loại tranh truyền thống đặc trưng của Việt Nam, sử dụng sơn mài vẽ lên những miếng gỗ ván được thiết kế đặc biệt để có thể phù hợp với khí hậu nóng ẩm của Việt Nam mà không bị gãy. Vì độ sậm tự nhiên của màu sơn nên những vật liệu như lá vàng, lá bạc, vỏ trai và vỏ trứng sẽ được khảm vào lớp sơn mài để trang trí và tạo độ sáng cho tác phẩm. Tuy tranh sơn mài nổi tiếng nhờ sự mỏng manh và tinh tế, những tác phẩm sơn mài đầu tay của Trương Tân lại thô và gai góc, với những cơ thể nam giới trần trụi quấn vào nhau tạo thành một khối, thể hiện cả tính bạo lực lẫn sự giao hợp.

Vào khoảng đầu năm 2017, Trương Tân bắt tay vào việc tạo ra những mô tả siêu thực về các thiên thể xoay vòng trong không gian. Độ chi tiết của những tác phẩm này vượt trội hơn so với bất kì tác phẩm nào sử dụng chất liệu sơn mài, Tân sử dụng rất nhiều mảnh vỏ sò được thu thập từ khắp nơi trên thế giới cho từng ngôi sao trên bầu trời. Tác phẩm đầu tiên trong loạt tranh, Con người (2017-2019), thể hiện một hành tinh dưới góc nhìn từ ngoài không gian, bị che khuất một phần bởi bóng của một nhóm chiến binh cầm dao. Những cái bóng được tạo ra bởi nhiều lớp sơn đen chồng lên nhau, buộc người xem phải xoay người và đổi góc nhìn để có thể thấy chúng rõ hơn, chúng đại diện cho sự lấn át về số lượng của loài người và những ảnh hưởng đáng hối hận về hành động của chúng ta đã gây ra cho hành tinh và cho lẫn nhau. Được truyền cảm hứng bởi tác phẩm này,

Tân đã tạo ra thêm 23 tác phẩm nữa về các hành tinh — tượng trưng cho cho những cung bậc cảm xúc mà một người phải trải qua trong một ngày, cũng như 24 khung hình mỗi giây để tạo ảo giác chuyển động như một bộ phim. Cả 24 bức tranh sơn mài được xếp san sát nhau trong cùng một phòng để đạt được hiệu ứng kéo dài, khiến người xem cảm giác như đang trôi dạt trong không gian.

Trôi vào khoảng không khác cùng với tác phẩm Gia đình (2019) bao gồm 42 con sứa bằng lụa và polyester được chế tạo một cách tỉ mỉ. Với ánh đèn tự đổi màu dịu nhẹ, những con sứa được treo lơ lửng từ trần nhà cao 5,5 mét ở lối vào của phòng tranh, hòa vào kiến trúc của phòng tranh khi trần nhà thấp dần xuống phía dưới tầng lửng. Dù có bề ngoài lộng lẫy, việc một vài giống loài mang độc tố trong người với những cái tua cảm làm chết người bằng một cái chạm vẫn là điều đáng chú ý. Đừng quên rằng loài sứa đến với nhau nhờ vào tác động của tự nhiên nhiều hơn là tình cảm gia đình, tiêu đề của tác phẩm mang đậm tính trớ trêu và khiến chúng ta nghĩ về cách mà các gia đình bị uốn nắn bởi xã hội.

Buổi triển lãm còn có sự hiện diện của tác phẩm sắp đặt chính thứ hai mang tên Hành trình (2019). Tác phẩm bao gồm mười nghìn mẩu giấy được làm bằng tay tái hiện hình ảnh của những sinh vật đơn bào băng qua một cây cầu tre dài và hẹp, trong khi bản thân cây cầu bị lưới bắt muỗi trắng bao trùm. Chất liệu này đem lại cho tác phẩm sắp đặt cảm giác thuần khiết, nhưng lại bị hủy diệt một cách hài hước bởi sự ẩn dụ mang đậm tính tự sướng của những vật thể mà từng mẩu trong số đó được làm nên từ một tờ khăn giấy riêng biệt. Lý tưởng của sự thuần khiết đặc biệt gây tranh cãi khi liên quan đến những vấn đề di truyền và thừa kế — những 'sinh vật' mỏng manh quằn quại trên chiếc cầu gợi lên những câu hỏi về nguồn gốc và đích đến của mỗi người chúng ta.

Nhìn chung, tác phẩm mới là một minh chứng cho tinh thần sáng tạo bất diệt của một người nghệ sĩ, người chưa bao giờ ngừng thách thức những giới hạn nghệ thuật trong xã hội cũng như kỹ năng chuyên môn của chính bản thân mình. Như một hành tinh đơn độc, không hề chịu ảnh hưởng của quỹ đạo quay, anh liên tục lao mình vào thế giới của những điều bí ẩn và truyền cảm hứng cho các thế hệ họa sĩ kế thừa trên chặng đường của mình.